Samiec czy samica, czyli jak rozpoznam płeć u jaszczurek?

U większości jaszczurek płeć jest łatwa do rozróżnienia, samce są zazwyczaj masywniej zbudowane, osiągają większe rozmiary, dysponują okazalszymi wyrostkami na głowie, wyższymi grzebieniami, „brodami”, lepiej widocznymi porami udowymi i preanalnymi, samce felsum posiadają przy porach udowych charakterystyczne „frędzle”, samce są przeważnie intensywniej ubarwione np. Agama czerwonogłowa (Agama agama). Bywają wyjątki np. gekony Stenodactylus sp. czy Teratolepis fasciata. U zdecydowanej większości u nasady ogona można dostrzec lub wyczuć dwa zgrubienia które są oznaką obecności parzystego narządu kopulacyjnego hemipenisa. Dojrzałe płciowo samce przejawiają w stosunku do siebie dużą wrogość, zaciekłe walki pomiędzy dwoma samcami mogą skończyć się śmiercią słabszego (zwłaszcza w terrarium gdzie nie może uciec), samice albo nie przejawiają takich zachowań wcale lub spokojniej określają hierarchię, wyjątkami są tutaj min. Felsuma madagaskarska i Phelsuma standingi które również zaciekle walczą pomiędzy sobą. Samce mają także silniej rozwinięte środki wyrazu (kiwanie głową, wydawanie dzwięków). Ciekawostką są gatunki u których samce nie występują wcale lub bardo rzadko (u Lepidodactylus lugubris otrzymuje się samca przy zbyt wysokiej temperaturze inkubacji jaj) np. Lepidodactylus lugubris, Lygodactylus pauliani, Hemidactylus garnotii czy Hemidactylus vietnamensis. Mechaniczne rozpoznawanie płci: wynicowanie hemipenisów i sondowanie powoduje zbyt duży stres i ból, istnieje też możliwość zranienia narządów kopulacyjnych dlatego obie te metody w przypadku jaszczurek nie powinny być stosowane.

Opracował misiekm