Iguana iguana - legwan zielony

Gatunek opisał: Rok opisania: Nie wymaga rejestracji

Polecany dla:	Nie dotyczy
Nazwa łacińska:	Iguana iguana
Nazwa polska:	Legwan zielony
Synonimy:	-
Aktywność:	Dzienna
Środowisko życia:	Nadrzewny
Temperatura °C:	np.W dzień XX°C, w nocy nie niżej niż YY°C
Wilgotność powietrza %:	np. W dzień XX-ZZ%, w nocy nie niżej niż XX-VV%.
Typ terrarium:	Nie dotyczy
Wielkość terrarium:	Nie dotyczy
Trudność hodowli:	Gatunek łatwy w hodowli

Iguana iguana (Legwan zielony)

Wygląd

Te szarozielone jaszczurki posiadają ciemne opaski na ciele i ogonie. Przez grzbiet aż po ogon przechodzi grzebień, na spodzie głowy zwisa duży zielono-żółty fałd skórny. Na boku głowy, pod żuchwą, znajduje się bardzo duża okrągła łuska.

Długość ciała

- samce od 120 do 140 cm (bez ogona od 45 do 55 cm )
- samice od 90 do 110 cm (bez ogona od 35 do 45 cm )

Największy znany okaz osiągnął 230 cm długości i 10,5 kg wagi i znajduje się w Chicago (Muzeum Historii Naturalnej)

Dymorfizm

Wyrośnięte samce mają bardzo masywne głowy, tarczki po bokach większe niż u samic, większy także worek na gardle i silniej rozwinięty grzebień ( do 5cm wysokości ). Ze względu na to, że wymienione cechy mogą być różnie wykształcone u osobników z różnych populacji najpewniejszą metodą jest porównanie wielkości otworów udowych wynosi od 1 do 4,5 mm , u samic z reguły nie przekracza 1mm . U samca trzymanego razem z drugim silnie dominującym samcem, występuje zjawisko mimikry seksualnej, tzn. wyglądem, ale także zachowaniem samiec przyporządkowany całkowicie upodabnia się do samicy, co może być mylące. Ważnym kryterium, widoczny u dorosłych osobników jest występujące u samców rozszerzenie na brzusznej powierzchni nasady ogona, gdzie mieści się hemipenes.

Wielkość terrarium:

Dla dorosłej pary wskazane są co najmniej rozmiary 200x100x200cm (długość , szerokość , wysokość ). Razem można hodować także jednego samca z dwoma samicami. Natomiast nie można trzymać razem dwóch samców. Dla młodych mniejsze, ze względu na to, że w dużych są bardzo płochliwe i słabiej jedzą. Dla 2-3 osobników o długości ciała do 50 cm . Polecane wymiary to 100x60x100 cm.

Terrarium

Wskazane są nie okorowane gałęzie i konary. Rośliny są niestety szybko zjadane. Przy młodych można spróbować utrzymywać odporniejsze rośliny (jukka, filodendrony). Absolutnie konieczny jest basen. Podłoże może tworzyć torf, ziemia, papier gazetowy, wióry stolarskie (można je stosować tylko u dorosłych, młode często zjadają wióry i zaczopowaniu ulega ich przewód pokarmowy). Niewskazany, szczególnie u młodych jest piasek, gdyż zjadany może zalegać w dużych ilościach w żołądku powodując poważne zaburzenia. Pokarm w miseczce podajemy na ziemi lub wyżej, na stabilnej konstrukcji. Oświetlenie przez cały rok powinno wynosić powyżej 12 godzin na dobę. Temperatura powietrza w dzień 25-30°C (u młodych 28-30°C ), w nocy może spadać do około 20°C ( u młodych do 25°C ). Powinny być ponadto miejsca o temperaturze wyższej, pod lampą do 40°C . Do oświetlenia najlepiej stosować lampy typu HQI, mające naturalne spektrum długości fal. Ważne jest regularne naświetlenie ultrafioletem, co ogólnie wpływa na żywotność zwierząt i zdolności do rozrodu. Dobrze jest gdy młode są naświetlane codziennie 20 min. Z odległości 1 metra świetlówką Osram-Ultravitalux, a dorosłe też 20 min. , ale 2-3 razy w tygodniu. świetlówki UV słabej mocy (np. 8 Watt) mogą być włączone prawie cały dzień.

Temperatura

Jeżeli hodowla ma być prawidłowa, a szczególnie doprowadzić do rozmnażania, warunki klimatyczne w terrarium nie mogą być stałe przez cały rok. Czasowy pobyt poza terrarium w pokoju wpływa pozytywnie na legwany , dając im możliwość swobodnego biegania . Należy jednak liczyć się z tym, że wszystkie niestabilne przedmioty w mieszkaniu narażone są na strącenie przez legwany. Korzystne jest ustawienie także w pokoju grubego konaru. Jeżeli zwierzęta przebywają w pokoju więcej godzin wskazane jest zamontowanie Źródła ciepła. Również szeroki podgrzewany parapet jest dla legwanów korzystny. Zwierzęta zawsze należy przenosić powoli i spokojnie. W lecie przy ładnej pogodzie legwany można wyprowadzać na dwór, czują się wtedy doskonale. Legwan zielony trzymany stale przez kilka tygodni w temperaturze 16-18°C ginie, natomiast nawet krótkotrwały spadek temperatury poniżej 7°C jest śmiertelny. śmiertelna jest też temperatura 46-47°C.

Wykaz temperatur i wilgotności powietrza w terrarium:

Miesiąc	Temperatura w dzień w °C	Temperatura w nocy w °C	Wilgotność w dzień w %	Wilgotność w nocy w %
Styczeń	25	22	65	80
Luty	26	23	65	75
Marzec	27	23	60	65
Kwiecień	27	24	55	65
Maj	27	24	60	80
Czerwiec	28	25	85	95
Lipiec	29	26	85	95
Sierpień	29	26	80	95
Wrzesień	29	26	80	90
Październik	28	24	80	90
Listopad	26	23	80	90
Grudzień	25	22	75	85

Wilgotność

Wilgotność powietrza w dzień od 50 do 85%, w nocy od 80 do 100%. Co najmniej raz dziennie należy terrarium spryskiwać wodą.

 

Żywienie

Legwan zielony w przeciwieństwie do zwierząt mięsożernych wymaga codziennego karmienia, a naczynie po pokarmie należy codziennie myć w ciepłej wodzie. Właśnie ze względu na swą roślinożerność w naturze ma przez cały dzień dostęp do pokarmu. Tak też powinno być w terrarium. U ciężarnych samic i młodych pokarm roślinny można uzupełnić zwierzęcym, gdyż w tych okresach istnieje bardzo duże zapotrzebowanie na białko. U młodych mogą to być świerszcze, karaczany, szarańcza, u ciężarnych samic wskazane jest podanie 1-2 dorosłych myszy na tydzień. Głównym pokarmem legwanów na wolności są liście, także w terrarium liście i pokarmy podobne powinny stanowić od 60 do 80 % całego pokarmu. Ze względu na niekorzystny stosunek wapnia do fosforu w większości owoców ich udział nie powinien być większy niż 30%.
Udział w % różnych rodzajów pokarmu w hodowli Legwanów :

liście, zioła, kiełki, pędy	40-70%
tarta marchew	10-15%
inne warzywa(ogórki, papryka, pomidory)	0-5%
owoce	5-10%
płatki owsiane	3-5%
płatki drożdży	2%
kiełki pszenicy	2%
preparaty witaminowo-wapniowe (stosunek wapnia do fosforu wynosi 1.5:1)	1%

Liście:	Kiełki:	Owoce:
Mniszek lekarski Koniczyna Babka szerokolistna Babka lencetogłowa Gwiazdnica Stokrotka Jasnota Sałata Szczaw Lebiodka Melisa Szałwia Winorośl Malina Biedrzeńca	Pieprzyca (nasturcja) Luceryna Fasola mung Soczewica Słonecznik Groch Gorczyca Len Rzodkiewka Pszenica	Jabłka Gruszki Wiśnie śliwki Truskawki Maliny Jeżyny Melony Winogrona Kiwi Pomarańcze Banany Brzoskwinie

Warzywa	białko g/100g	tłuszcz g/100g	węglowodany g/100g	wapń mg/100g	fosfor mg/100g	Ca:P
Rzeżucha wodna	1,2	0,2	4,9	12	20	1:1,7
Endywia	1,8	0,2	2,6	68	54	1,3:1
Sałata polna	1,8	0,4	2,4	32	50	1:1,6
Ogórki	0,6	0,2	3,1	15	23	1:1,5
Sałata szklarniowa	1,4	0,2	2,6	38	32	1,2:1
Mniszek lekarski	2,6	0,6	9,2	174	70	2,5:1
Marchew	1,1	0,2	8,8	37	36	1:1
Papryka	1,2	0,3	5,1	10	26	1:2,6
Pomidor	1,0	0,2	2,9	13	27	1:2,1
Cukinia	1,6	0,4	3,3	30	25	1,2:1

Owoce	białko g/100g	tłuszcz g/100g	węglowodany g/100g	wapń mg/100g	fosfor mg/100g	Ca:P
Jabłka	0,2	0,6	13,9	7	10	1:1,4
Morele	1,0	0,2	12,3	17	11	1,5:1
Banany	1,1	0,2	21,8	8	27	1:3,4
Gruszki	0,6	0,4	13,0	10	14	1:1,4
Jeżyny	1,2	1,0	12,3	44	13	1,5:1
Truskawki	0,8	0,5	8,3	24	25	1:1,1
Maliny	1,3	0,4	10,3	40	44	1:1,1
Melony	0,6	0,1	13,4	6	21	1:3,5
Kiwi	0,9	0,6	12,5	40	31	1,3:1
Wiśnie	1,1	0,4	14,7	20	20	1:1
Papaja	0,6	0,1	3,5	23	15	1,5:1
Brzoskwinie	0,7	0,1	10,1	8	21	1:2,7
Sliwki	0,6	0,1	13,7	14	18	1:1,3
Winogrona	0,7	0,3	18,1	15	20	1:1,3

* pogrubione produkty zawierają odpowiedni stosunek wapnia do fosforu

Ponadto młodym należy podawać wapno (Calcium Lactat w Polsce można znaleźć pod postacią syropu ). Konieczne są też witaminy, należy jednak uważać. Przedawkowanie niektórych (szczególnie A i D ) jest tak samo szkodliwe jak niedobór. Prawidłowe ilości wit. D3 to: dla młodych (o długości ciała bez ogona do 20 cm ) 500-1000 jednostek międzynarodowych (I.E.) na kilogram wagi ciała tygodniowo, dla dorosłych 100-500 I.E. na kilogram na tydzień.
Ze względu na to, że wapnia prawie nie można przedawkować , wskazane jest podawanie obok preparatów wapniowo-mineralnych, także kawałków sepii, będącej właściwie niemal czystym fosforanem wapnia ( w sklepach zoologicznych sprzedawana jako wapno dla ptaków ), które są zwykle chętnie zjadane.
Sproszkowana sepia może być mieszana z pokarmem. W pokarmie legwana mogą, a nawet powinny znajdować się pokarmy nie tylko o wskazanym, optymalnym stosunku wapnia do fosforu. Jednak stosowanie stałej, jednostronnej diety składającej się przez wiele tygodni z tych samych pokarmów może doprowadzić do powstania chorób. Rośliny szkodliwe spośród uprawianych oraz spotykanych to szpinak, żywokos lekarski. Należy je wyeliminować z diety. Kapustę można stosować tylko w niewielkich ilościach i tylko u dorosłych zwierząt. Gryka natomiast zawiera fagopirynę. Jeżeli podamy kiełki gryki i legwany będą przebywały na słońcu może wystąpić obrzęk w okolicy oczu. Przeniesienie zwierząt do ciemniejszego pomieszczenia powoduje zanik dolegliwości po 1-2 dniach.

Wzrost młodych Młode legwany rosną szybko, po roku osiągają wagę 150- 165 g (max 360 g ) przy długości ciała bez ogona 15- 16,5 cm (max. 22,5 cm ) i długości całkowitej 50- 70 cm (max. 83 cm ). W czasie pierwszego roku życia linieją praktycznie stale, dorosłe tylko 1-2 razy w roku.
Średnia długość ciała bez ogona do 7 roku życia legwanów:

Rok życia	Długość ciała samca w cm	Długość ciała samicy w cm
1	16	16
2	24	25
3	32	33
4	35	38
5	36	40
6	37	41
7	40	42

Średnia długość ciała bez ogona i waga w pierwszym roku życia legwanów w hodowli:

Miesiąc życia	Długość ciała w cm	Waga w gramach
0	7	12
1	7,5	15
2	9	20
3	9,5	28
4	10,5	35
5	11,5	50
6	12,5	65
7	13,2	80
8	13,9	100
9	14,3	115
10	15	130
11	15,8	155
12	16,2	150

Rozmnażanie

Pierwsze rozmnożenie w niewoli w Szwecji 1957 roku. Obecnie coraz częściej rozmnażany równie w hodowlach amatorskich, co ma związek z lepszym poznaniem biologii gatunku i jego wymagań w niewoli. Przy zachowaniu odpowiedniego rytmu rocznego ( patrz wyżej temperatury i wilgotności ) oraz odpowiedniego pokarmu można spodziewać się rozrodu. Dojrzałość płciową legwany osiągają w niewoli z reguły szybciej niż w naturze. Zwykle w wieku 2 lat, a czasem nawet półtora roku. Najlepiej dopuszcza się zwierzęta w grudniu i na początku stycznia zwykle cykl kopulacyjny powtarza się 1-4 razy. Czasami obserwuje się próby kopulacji między samicami, znaczenie tego zjawiska nie jest w pełni wyjaśnione. Samiec w okresie godowym jest bardzo agresywny , często także wobec właściciela. Trzymanie w jednym terrarium dwóch samców jest zabronione. W przypadku bardzo niespokojnych samców poleca się zasłonięcie części terrarium papierem w celu uniemożliwienia mu wzrokowego kontaktu z ludźmi. Ciąża trwa od 6 do 12 tygodni, ale zwykle od 8 do 10 tygodni. Pierwsze 5-6 tygodni odznacza się wyjątkowym apetytem samicy. Musi być wtedy wyjątkowo dobrze karmiona. Na 4-5 tygodni przed złożeniem jaj wzrasta wyraźnie zapotrzebowanie na wodę, musi być ona stale świeża. Na 2 tygodnie przed zniesieniem jaj podaje się głównie pokarm zwierzęcy. Bezpośrednio przed końcem ciąży samica jest niespokojna, chce opuścić terrarium w poszukiwaniu odpowiedniego miejsca do złożenia jaj. W terrarium często pojawią się trudności z urządzeniem właściwego miejsca do tego celu. Występuje wówczas u samicy niemożność złożenia jaj na tle psychicznym. W naturze jaja składane są do długich nor wygrzebywanych przez samice, podobne warunki należy zapewnić w niewoli. Miejsce do złożenia jaj powinno mieć formę budki o powierzchni 40x40 cm i wysokość maksymalnie 12- 15 cm , tak aby samica będąca w środku dotykała sufitu skrzynki. Z boku umieszczony otwór. Niekiedy otwór może przechodzić w wydłużony korytarz prowadzący do komory lęgowej co jeszcze bardziej przypomina norę. Dach skrzynki powinien być odkrywany, aby można było kontrolować wnętrze i zabrać złożone jaja d inkubacji.
Substrat to wilgotny piasek lub torf z piaskiem . Temperatura zarówno w norze jak i w inkubatorze powinna wynosić ok. 30 0C . Przy większym odchyleniu od tej temperatury należy liczyć się z obumarciem zarodków. Jaja w liczbie od 10 do 86 ( ale zwykle 30-40) składane są normalnie w ciągu 2-4 godzin. Po złożeniu samica waży ok. 1/3 mniej niż przed. Jajo waży 14 do 17 g . Szerokość jaja 26- 28 mm , długość 37- 40 cm . Jaja nie zapłodnione ważą ok. 8-10g i są mniejsze. Zwykle w zniesieniu jest 0-10% jaj nie zapłodnionych, wyjątkowo 50%. Inkubator to akwarium na którego dnie układamy drenaż i kilkanaście cm mieszanki torfu z piaskiem. Całość przykrywamy szybką pozostawiając przestrzeń dla dopływu powietrza. Jaja powinny być zanurzone w lekko wilgotnym substracie. W zbyt wilgotnym substracie zarodki szybko obumierają w zbyt suchym jaja kurczą się i zarodki też giną ( szybkie zwiększenie wilgotności może je uratować ). Nie wolno jaj obracać! Jaja legwanów są wrażliwe na wahania temperatury. Należy ją utrzymywać na poziomie 28-30°C . Inkubowany lęg należy codziennie kontrolować, a jaja zapleśniałe i obumarłe jak najszybciej usuwać. Jaja obumarłe przybierają zielono- żółtą barwę. Przyczyną obumierania zarodków w ostatnim okresie inkubacji ( zarodki prawie w pełni rozwinięte ) może być też zbyt mała ilość witamin i wapnia w pokarmie samicy w czasie ciąży. Inkubacja trwa 64do 117 dni, zwykle 70-90 dni. Na ogół nie poleca się pomagać młodym w wylęgu. Młode mają często na brzuchu resztki woreczka żółtkowego, które resorbują się w ciągu jednego dnia. Ważą 8- 16 g , długość ciała 5,5- 7 cm , długość całkowita z ogonem 18 26 cm . Legwaniki umieszczamy w grupach po kilka sztuk w terrarium. Młode przez pierwszy tydzień korzystają z zapasów woreczka żółtkowego, w wieku 6-9 dni pobierają pierwszy pokarm, wskazany jest siekany mniszek lekarski z tartą marchewką. Tak długo jak młode nie zaczną regularnie jeść trzeba kilka razy dziennie podawać z pipetki wodę do picia (zmieszaną z niewielką ilością wapnia w syropie). Często obserwuje się u nich pożeranie odchodów, czemu nie należy przeciwdziałać. Potrzebne jest to do rozwoju żołądkowej flory bakteryjnej.

Opracowanie

Opracował: Mikołaj G. na podstawie pracy "Der grune Leguan".

Literatura: